Βυζαντινή Μουσική: Πρέπει το μάθημα να είναι ατομικό;

Πολλοί άνθρωποι οι οποίοι θέλουν να διδαχθούν Βυζαντινή Μουσική διερωτώνται αν είναι προτιμότερο να κάνουν ατομικό μάθημα ή να ενταχθούν σε ένα ολιγομελές τμήμα προκειμένου έτσι ίσως να υπάρξει μία ελάφρυνση ως προς τα δίδακτρα.

Με το παρόν άρθρο θα προσπαθήσω να καταδείξω ότι, ιδίως στον τομέα της μουσικής και συγκεκριμένα της Βυζαντινής, η ανάγκη τού να είναι το μάθημα ατομικό είναι κεφαλαιώδης ιδίως στις πρώτες τάξεις ώστε ο μαθητής να πάρει όσο πιο γερές βάσεις γίνεται για τη συνέχεια των σπουδών του.

Προτού ξεκινήσω να αναλύω την αναγκαιότητα του ατομικού μαθήματος στη Βυζαντινή Μουσική, νομίζω ότι σχετικά με οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο υπάρχει μία παραδοχή η οποία είναι κοινή σε όλους· όταν το μάθημα είναι ατομικό, πάντα η διδασκαλία είναι πιο αποτελεσματική, ο μαθητής μπορεί να προοδεύσει πιο γρήγορα, ο διδάσκων μπορεί να αφοσιωθεί στις ανάγκες και τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει ο κάθε μαθητής και να προτείνει εξατομικευμένες λύσει καθώς επίσης και να διαθέσει χρόνο αποκλειστικά για αυτόν.

Ενδεχομένως σε άλλους τομείς (π.χ. διδασκαλία της γλώσσας) να είναι καρποφόρα και η διδασκαλία σε ολιγομελή τμήματα, όμως στη Βυζαντινή Μουσική συγκεκριμένα το μάθημα πρέπει να είναι ατομικό για τους λόγους τους οποίος θα εκθέσω παρακάτω.

Η Βυζαντινή Μουσική είναι μία πολύ δύσκολη τέχνη και κύριος λόγος είναι το ότι είναι κατ’ εξοχήν φωνητική και δεν υπάρχει η συνοδεία κάποιου οργάνου. Αυτό σημαίνει ότι ο παράγοντας του φωνητικού χαρίσματος το οποίο έχει ο κάθε μαθητής έμφυτο στη συγκεκριμένη περίπτωση μεγιστοποιείται. Το πώς θα προοδεύσει ο καθένας και πόσο γερές βάσεις θα πάρει εξαρτάται καίρια, εκτός από τον προσωπικό κόπο και την προσπάθεια την οποία θα καταβάλει, και από το έμφυτο φωνητικό τάλαντο.

Τούτο έχει ως επακόλουθο να υπάρχουν μαθητές οι οποίοι λόγω ιδιαίτερου φωνητικού ταλάντου και μουσικής αντίληψης θα προχωρήσουν πολύ γρήγορα, άλλοι οι οποίοι θα προοδεύσουν με ένα μέτριο ρυθμό και άλλοι οι οποίοι θα χρειαστούν ιδιαίτερη προσπάθεια λόγω κάποιας υστέρησης στο θέμα ταλέντου.

Τονίζω όμως ότι όλοι, αν προσπαθήσουν αρκετά και αγαπήσουν το αντικείμενο, θα μπορέσουν με τη βοήθεια του δασκάλου να φθάσουν σε ένα πολύ καλό ή και άριστο επίπεδο ανάλογα με το ταλέντο και την προσπάθεια.

Γιατί όμως είναι τόσο σημαντικό το μάθημα να είναι ατομικό, θα αναρωτηθεί και δικαίως κάποιος καλοπροαίρετος. Η πρόσμιξη μαθητών με διαφορετικό φωνητικό χάρισμα και μουσική αντίληψη στη συγκεκριμένη περίπτωση σίγουρα θα αδικήσει κάποιους από αυτούς.

Συγκεκριμένα, θα πρέπει ο διδάσκων είτε να ακολουθεί ένα βραδύτερο ρυθμό προκειμένου να βοηθήσει έναν πιο αδύναμο μαθητή οπότε θα αδικηθεί αυτός ο οποίος μπορεί να προχωρήσει πιο γρήγορα είτε θα επιλέξει να επιταχύνει χάριν του πιο χαρισματικού με αποτέλεσμα ο πιο αδύναμος να μείνει πίσω ή ακόμα και να απογοητευθεί και να εγκαταλείψει την προσπάθεια βλέποντας το χάσμα το οποίον τον χωρίζει από τον πιο ταλαντούχο να είναι δύσκολο να καλυφθεί.

Είναι σαφές λοιπόν ότι ο κάθε μαθητής θα πρέπει να κατανοήσει ότι πρέπει να βελτιώνεται συνεχώς σε σχέση τις δικές του ικανότητες και χωρίς να συγκρίνει τον εαυτό του με άλλους, πράγμα στο οποίο το ατομικό μάθημα συνεισφέρει σημαντικά.

Επιπλέον, είναι πολύ σημαντική και η συμβολή της σύγχρονης τεχνολογίας με το διαδικτυακό μάθημα η οποία με την εξάλειψη των αποστάσεων και τη μείωση του κόστους, μετατρέπει το ατομικό μάθημα από μία κάπως πολυτελή λύση του παρελθόντος σε πρώτη επιλογή προκειμένου η εκμάθηση της Βυζαντινής Μουσικής να είναι όσο πιο καρποφόρα γίνεται.

Κλείνοντας, θέλω να τονίσω ότι σε κάθε περίπτωση, το ατομικό μάθημα από μόνο του δεν συνιστά κάποια μαγική λύση· χρειάζεται οπωσδήποτε η σκληρή προσπάθεια του μαθητή, η εμπιστοσύνη στον δάσκαλο τον οποίο θα επιλέξει και κυρίως η αγάπη και η αφοσίωση προς το αντικείμενο, στοιχεία τα οποία θα κάνουν τον μαθητή να διαθέσει χρόνο, υπομονή και επιμονή για την επίτευξη του τελικού σκοπού, δηλαδή την εκμάθηση σε βάθος της Βυζαντινής Μουσικής και της Ψαλτικής Τέχνης κατ’ επέκτασιν.

Πέτρος Γαλάνης, Φιλόλογος – Ιεροψάλτης