Άπαντα Μπαλασίου Ιερέως του Νομοφύλακος – Τόμος Α΄
Άπαντα Μπαλασίου Ιερέως του Νομοφύλακος – Τόμος Β΄
Καθώς βαδίζουμε στο κλείσιμο του δεύτερου χρόνου από τότε που η χώρα μας αντιμετωπίζει το θέμα του κορωνοϊού, η εξ αποστάσεως διδασκαλία σε όλους τους τομείς – φυσικά και στη Βυζαντινή Μουσική – έχει γίνει ουσιαστικά αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας.
Η συγκεκριμένη πρακτική φυσικά δεν εμφανίσθηκε το 2020 αλλά λόγω των καταστάσεων μπορούμε να πούμε ότι γιγαντώθηκε και πλέον τείνει να γίνει η συνήθης πρακτική σε αντίθεση με το όχι και πολύ μακρινό παρελθόν.
Στο παρόν άρθρο, θα αναλύσουμε τα υπέρ και τα κατά της συγκεκριμένης μορφής διδασκαλίας και θα προσπαθήσουμε να δούμε αν είναι εντέλει μία ενδεδειγμένη επιλογή είτε για τον μαθητή είτε για τον διδάσκοντα.
Ξεκινώντας, το μεγάλο πλεονέκτημα της εξ αποστάσεως διδασκαλίας τη σημερινή περίοδο είναι το ότι αποφεύγεται ο κίνδυνος να κολλήσει κάποιος οποιαδήποτε λοιμώδη νόσο όπως είναι ο κορωνοϊός ιδίως φυσικά για όσους ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες καθώς και η υπερπήδηση του «εμποδίου» της απαγόρευσης κυκλοφορίας όταν αυτή επιβάλλεται από το κράτος για λόγους δημόσιας υγείας.
Πέραν όμως από το προφανές κατά τη συγκεκριμένη περίοδο, πολύ θετικό είναι το γεγονός ότι μειώνονται σαφώς τα έξοδα μετακίνησης του διδάσκοντα με αποτέλεσμα να υπάρχει η δυνατότητα η διδασκαλία να είναι πιο προσιτή οικονομικά, πράγμα διόλου ευκαταφρόνητη στους δύσκολους καιρούς που ζούμε.
Επιπλέον, αποφεύγονται οι μετακινήσεις στους δρόμους οι οποίες προκαλούν ενίοτε καθυστερήσεις στην έγκαιρη έναρξη του μαθήματος μειώνοντας την καθαρή ώρα μαθήματος ενώ χάνεται και πολύτιμος χρόνος σε αυτές ο οποίος θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για οποιονδήποτε άλλο δημιουργικό σκοπό, επαγγελματικό ή μη.
Η ποιότητα του μαθήματος δεν επηρεάζεται εφ’ όσον το μάθημα είναι ατομικό αφού ο διδάσκων μπορεί να αφοσιωθεί στον μαθητή και τις ανάγκες του και να προσαρμόσει τη διδασκαλία πάνω του.
Τέλος, με την εξ αποστάσεως διδασκαλία μπορούν άνθρωποι από όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης – λαμβανομένων υπόψιν φυσικά των περιορισμών της διαφοράς ώρας – να διδαχθούν τη Βυζαντινή Μουσική από τον καθηγητή της επιλογής τους πράγμα το οποίο πριν την εμφάνιση του γρήγορου διαδικτύου δεν μπορούσε να συμβεί.
Καθώς όμως κάθε νόμισμα και τις δύο όψεις του, η διδασκαλία εξ αποστάσεως έχει και αρνητικές πτυχές τις οποίες δεν μπορούμε να παραβλέψουμε.
Πρώτον, είναι σαφές ότι στηριζόμαστε πάνω στο διαδίκτυο και τις δυνατότητες τις οποίες αυτό προσφέρει πράγμα όμως το οποίο δεν είναι πάντοτε αυτονόητο· το σταθερό και αξιόπιστο διαδίκτυο δεν είναι πάντοτε και παντού εφικτό να υπάρχει ενώ κάποιοι άνθρωποι δεν έχουν καν πρόσβαση σε αυτό.
Ένα άλλο μειονέκτημα της εξ αποστάσεως διδασκαλίας είναι ότι είναι μάλλον ατελέσφορη σε μεγάλα τμήματα όπως αυτά μίας σχολικής τάξης· μόνο διδασκαλία τύπου διάλεξης μπορεί να γίνει επιτυχημένα εξ αποστάσεως και σαφώς για συστηματική διδασκαλία ενός αντικειμένου προτιμάται ή μάλλον επιβάλλεται το μάθημα να είναι ατομικό.
Τέλος, μία σημαντική απώλεια από την εξ αποστάσεως διδασκαλία είναι η έλλειψη της προσωπικής επαφής διδάσκοντα και διδασκομένου η οποία σαφώς βοηθά σημαντικά στη σύσφιξη των δεσμών μεταξύ των δύο.
Ακόμα και αυτό το εμπόδιο όμως μπορούμε να δούμε ότι η σύγχρονη τεχνολογία με τις δυνατότητες τις οποίες παρέχει το έχει σχεδόν υπερνικήσει αφού με τα σύγχρονα μέσα και τα προγράμματα είναι σαν να βρίσκεται ο μαθητής δίπλα στον διδάσκοντα και μόνο να τον αγγίξει δεν μπορεί.
Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε ότι η εξ αποστάσεως διδασκαλία είναι προτιμητέα όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα ή πρέπει για λόγους ανωτέρας βίας να μην υπάρξει μετακίνηση διδάσκοντος ή διδασκομένου, μπορεί να μην διακοπεί η πορεία της διδασκαλίας λόγω ανωτέρας βίας ακόμα και όταν αυτή γίνεται διά ζώσης, ενώ σε κάθε περίπτωση το μάθημα οφείλει στη συγκεκριμένη περίπτωση να είναι ατομικό.
Καθώς λοιπόν μοντέρνα προβλήματα (όπως αυτού του κορωνοϊού) απαιτούν μοντέρνες λύσεις, η εξ αποστάσεως διδασκαλία μπορεί να είναι μία τέτοια λύση και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι πλέον ουσιαστικά έχει καταστεί τόσο δημοφιλής πρακτική και λογικά θα παραμείνει και στο ορατό μέλλον.
Πέτρος Γαλάνης, Φιλόλογος – Ιεροψάλτης